Od miesiąca mamy nowy obowiązek dla kierowców zawodowych. Czy słuszny, można dyskutować. Ale obowiązek, to obowiązek.
Od 6 kwietnia 2022 r. każdy, który chce wykonywać zawód kierowcy autobusu lub pojazdu ciężarowego, a nie ma polskiego prawa jazdy, powinien uzupełnić swoje dokumenty kierowcy i uzyskać Kartę Kwalifikacji Kierowcy. To w niej wpisuje się kod 95, czyli poświadczenie wykonania obowiązkowych, okresowych badań lekarskich i psychotechnicznych oraz zaliczenia kursu kwalifikacyjnego. Przypomnijmy, dotyczy to kat. prawa jazdy C (C+E) i D (D+E).
Profil Kierowcy Zawodowego
Wniosek o Kartę Kwalifikacji Kierowcy powinno się złożyć przed rozpoczęciem kursu kwalifikacyjnego lub szkolenia okresowego. Równolegle wnioskuje się o utworzenie Profilu Kierowcy Zawodowego. Kryje się pod tym nowy system komputerowy spełniający dwa zadania:
- cyfryzacja wydawania dokumentów,
- wykluczenie wszelkich nieprawidłowości, do jakich może dojść podczas procesu szkolenia kierowcy.
System obsługiwany jest przez wydziały komunikacji. Zawiera dane identyfikujące i opisujące osobę ubiegającą się o:
- wpis w prawie jazdy kodu 95,
- wydanie świadectwa kwalifikacji zawodowej i Karty Kwalifikacji Kierowcy,
- wykonanie badań lekarskich i psychologicznych,
Jest on utworzony, udostępniany, aktualizowany i archiwizowany w systemie teleinformatycznym i wykorzystywany przez organy uprawnione do wydawania uprawnień komunikacyjnych (np. prawa jazdy). Profil Kierowcy Zawodowego zakładany jest przez starostę na wniosek zainteresowanej osoby. Urzędnik wprowadza do niego (Profilu) informacje w zakresie przedłożonego, odpowiedniego orzeczenia lekarskiego i psychologicznego. Następnie, na wniosek kierowcy, profil zostaje udostępniony wybranemu przez niego ośrodkowi szkolenia, prowadzącemu kurs kwalifikacyjny lub szkolenie okresowe. Po jego zakończeniu, ośrodek wpisuje do profilu kursanta dane dotyczące przeprowadzonego kursu i szkolenia.
Profil Kierowcy Zawodowego zawiera więc dane kierowcy oraz informacje o świadectwach kwalifikacji zawodowej, badaniach lekarskich i psychologicznych oraz Karcie Kwalifikacji Kierowcy. Tak, to nie pomyłka, te same dane się „przeplatają”. Czy konieczne jest tworzenie tylu baz danych kierowców? Jak wiemy, urzędnicy są w stanie nam wszystko udowodnić, aby pokazać, jak bardzo są potrzebni. Im większa biurokracja, tym więcej urzędników jest niezbędnych…
Wróćmy do tematu tego artykułu. Sama Karta Kwalifikacji Kierowcy kosztuje 150 zł. Ale wśród wymaganych załączników do wniosku jest m.in. kopia orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy, kolorowa fotografia i kopia prawa jazdy. W sumie, jeśli ktoś musi uzyskać aktualne zaświadczenie lekarskie, kwota 150 zł może się nawet podwoić lub potroić.
Wyrobienie Karty Kwalifikacji Kierowcy
Kierowcy mający prawo jazdy wydane w innym, niż kraj członkowski Unii Europejskiej muszą udać się do Wydział Komunikacji odpowiedniego Starostwa i złożyć następujące dokumenty:
- wniosek o wydanie Karty Kwalifikacji Kierowcy,
- kopię orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy,
- kopię orzeczenia psychologicznego stwierdzającego brak przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy,
- wydane w Rzeczypospolitej Polskiej świadectwo kwalifikacji zawodowej potwierdzające uzyskanie kwalifikacji,
- kolorową fotografię,
- kopię swojego prawa jazdy,
- dowód uiszczenia opłaty za wydanie karty kwalifikacji kierowcy w wys. 150 zł oraz opłaty ewidencyjnej (0,50 zł),
- wzór podpisu na wniosku.
Od 12 kwietnia 2022 r. pracodawcy, zamiast orzeczeń lekarskich, psychologicznych i świadectw kwalifikacji kierowców, muszą załączyć do wniosku:
- kserokopię Karty Kwalifikacji Kierowcy wydanej w państwie członkowskim Unii Europejskiej z aktualnym wpisem kodu 95 oraz prawa jazdy,
- lub kserokopię prawa jazdy wydanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej z aktualnym wpisem kodu 95.
Podsumowując proces uzyskania kodu 95 przez nowych kierowców wygląda następująco:
- Wykonanie badania lekarskiego i psychologicznego;
- Pobranie Profilu Kierowcy Zawodowego z Wydziału Komunikacji;
- Złożenie Profilu Kierowcy Zawodowego w ośrodku szkolenia i rozpoczęcie odpowiedniego kursu zawodowego.
Dodatkowe wymagania wydłużają i komplikują zatrudnianie obcokrajowców. Terminy oczekiwania na dokumenty są długie. Rozciąga się czas od momentu zgłoszenia się kandydata do faktycznego podjęcia przez niego pracy jako kierowca zawodowy. Teoretycznie, formalności związane z Kartą Kwalifikacji Kierowcy powinny trwać 2 dni robocze, ale czas od złożenia wniosku do wydania karty może wynieść ok. 10 dni. Jeśli doliczyć samo przygotowanie wniosku i zgromadzenie niezbędnych załączników, można przyjąć nawet 2 tygodnie. Na dodatek urzędy nie są jeszcze dobrze przygotowane do wykonywania tych nowych obowiązków – komentuje Kierownik Działu Licencji MaWo Group Wioletta Siegień. Co istotne, wymóg dotyczy wszystkich kierowców, nie tylko tych przychodzących do firm po 6 kwietnia. Czyli także obecnych pracowników, którzy „wpadają” pod ten przepis. Tu rola pracodawców, aby pomogli lub nawet wyręczyli w tych czynnościach swoich kierowców, którzy są przecież na co dzień w trasie.
Alternatywą jest zamiana prawa jazdy na polskie. Wówczas nasz urząd wysyła zapytanie do swojego odpowiednika w innym kraju, który tam wystawił dokument kierowcy. Oczekiwanie może trwać kilka tygodni lub nawet miesięcy. A z Ukrainy takowe może obecnie w ogóle nie nadejść z wiadomego powodu – dodaje Wioletta Siegień. Nasze prawo jazdy, to też oczywiście dodatkowe koszty po stronie kierowcy.
Przepisy idą z góry
W urzędach niewiele wiadomo, bowiem to „nowy przepis, do którego nie dostaliśmy żadnych wytycznych – usłyszeliśmy w jednym z nich. Jak zwykle, przepis idzie z góry, a ty sobie urzędniku radź – mówi znajoma z innego magistratu. Oczywiście nikt nie chce, albo raczej nie może, wypowiadać się oficjalnie. Uzasadnienie wprowadzenia nowego obowiązku jest takie, że w przeszłości zdarzały się próby przedstawiania fałszywych, podrobionych lub nieprawdziwych dokumentów i danych. Tyle ustawodawca, a co w praktyce? Były już różne numery – mówi szef jednej firmy przewozowej. Tak, mieliśmy przypadki prób oszustwa, ale to śladowe zjawisko – mówi rzecznik zakładu komunikacji miejskiej dużego miasta na południu Polski. Co do kolejnego utrudnienia w zatrudnianiu cudzoziemców nie chcą się wypowiadać. Teraz prawie nikt nie przyjeżdża z powodu wojny. Wiadomo, że główny napływ kierowców był z Ukrainy – mówią wszyscy pytani. Także wszyscy, niemal solidarnie zastrzegają – żadnych danych! Mamy chroniczny brak kierowców i nie chcemy nikogo zniechęcać. Każdego staramy się przyjąć z otwartymi rękami i każdego z założenia traktujemy jako człowieka chcącego uczciwie pracować i zarabiać. Choć oczywiście kontrola zawsze była, jest i będzie. Tak w skrócie można streścić naszą telefoniczną sondę po przedsiębiorstwach zatrudniających kierowców z kategoriami C i D.
Proces pozyskiwania nowych kierowców spoza Unii został wydłużony i utrudniony. Zdobywanie wszystkich dokumentów, których jest teraz więcej, trwa i kosztuje. Czy aby naprawdę obecny czas i okoliczności sprzyjają wprowadzaniu tych dodatkowych obowiązków… – podsumowuje Wioletta Siegień z MaWo Group.
Klaudiusz Madeja
Pełny tekst Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 4 kwietnia 2022 r. w sprawie wydawania Karty Kwalifikacji Kierowcy (wraz z jej wzorem i wzorem wniosku o jej wydanie) opublikowano w Dzienniku Ustaw – rok 2022 pod poz. 742.