Bardzo ważna zmiana ustawy o transporcie drogowym

lut 2, 2022 | Wiadomości

Zmiana ustawy o transporcie

Zmiany dotyczą także ustawy o czasie pracy kierowców, a także innych ustaw mających wpływ na cały polski transport. Poprosiliśmy o komentarz prawnika MaWo Group, Krzysztofa Citkowskiego, specjalizującego się w przepisach dotyczących transportu.

„W dniu 28 stycznia 2022 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 209 została ogłoszona ustawa z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw wdrażająca unijny Pakiet Mobilności a w szczególności tę jego część, która dotyczy wynagrodzeń, delegowanych do innych państw, kierowców. Przepis tej materii dotyczący czyli art. 2 pkt 1-3 ustawy wchodzi w życie z dniem 2 lutego 2022 roku. Ustawa po wielu konsultacjach oraz poprawkach została ostatecznie uchwalona w dniu 26 stycznia 2022 roku a ogłoszona w dniu 28 stycznia 2022 roku. Powstaje pytanie o zachowanie tzw. vacatio legis czyli okresu między urzędowym ogłoszeniem ustawy (zawartym w niej konkretnym przepisem) a jego wejściem w życie (początkiem obowiązywania normy prawnej). Zgodnie z wypracowaną w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zasadą, adresaci norm prawnych muszą dysponować wystarczającym czasem, aby zapoznać się z treścią nowych regulacji i podjąć działania, które umożliwią przystosowanie się do nich. Tak więc 14-dniowy okres vacatio legis jest uznawany w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i sądów administracyjnych za „minimalny standard”. Tymczasem właśnie, tak znaczący w zakresie konsekwencji dla ogółu adresatów, art. 2 pkt 1-3 ustawy z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw wejdzie w życie bez zachowania tego minimalnego standardu bowiem został on skrócony do 4 dni. Oczywiście wynika to z faktu wejścia w życie od 2 lutego 2022 roku prawa unijnego dotyczącego delegowania kierowców w transporcie drogowym. Jednak unijny prawodawca pozostawił znaczny okres vacatio legis (ponad półtoraroczny) by poszczególne państwa członkowskie posiadały czas na wdrożenie Pakietu Mobilności do swych krajowych porządków prawnych. Akty prawne składające się na Pakiet mobilności zostały ogłoszone 31 lipca 2020 roku. Polski prawodawca ma możliwość skracania okresu vacatio legis z 14-dniowego do kilkudniowego ale „w uzasadnionych przypadkach”. Trybunał Konstytucyjny wyjaśniał w swoich orzeczeniach, iż taki „uzasadniony przypadek” zachodzi tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla ochrony innych konstytucyjnie chronionych wartości. Trudno się zatem dopatrzyć wyraźnego powodu dla którego przedmiotowa ustawa nie została przyjęta jak i ogłoszona z zachowaniem minimalnego okresu 14- dniowego.”

Od kiedy zatem zaczną obowiązywać przepisy ustawy z 26 stycznia 2022 ?

  1. cała ustawa nowelizująca zacznie obowiązywać od dnia 1 marca 2022 roku (od godz. 0:00 czyli od północy);
  2. art. 1 pkt 8 ustawy wchodzi w życie z dniem 21 lutego 2022 r, a stanowi on: „w art. 7b ustawy o transporcie drogowym: a) ust. 4 otrzymuje brzmienie: „4. Wymóg, o którym mowa w art. 5 ust. 1 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, w zakresie prowadzenia dokumentów księgowych uznaje się za spełniony, jeżeli przedsiębiorca powierzył prowadzenie ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 76a ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, i oryginały dokumentacji przechowywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”,
    b) dodaje się ust. 5 w brzmieniu: „5. Dokumenty, o których mowa w ust. 4, na żądanie uprawnionych służb kontrolnych mogą być udostępniane również w formie elektronicznej.”  
  3. Dla porządku przytaczam brzmienie całego art. 7b jaki będzie obowiązywał od 21 lutego, czerwonym kolorem brzmienie do 20 lutego a zielonym od 21 lutego: „1. Przedsiębiorca, który nie jest obowiązany na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217, 2105 i 2106) do sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego może udokumentować swoją zdolność finansową, o której mowa w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, w sposób wskazany w art. 7 ust. 2 tego rozporządzenia.
    2. Audytorem upoważnionym do poświadczenia rocznych sprawozdań finansowych, o którym mowa w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, jest biegły rewident w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
    3. Odpowiednio upoważnioną osobą do poświadczenia rocznych sprawozdań finansowych, o której mowa w art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, jest członek zarządu spółki prawa handlowego lub innej osoby prawnej, wspólnik spółki jawnej, komplementariusz spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, lub przedsiębiorca będący osobą fizyczną.
    4. Wymóg prowadzenia dokumentów księgowych w siedzibie, o którym mowa w art. 5 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, uznaje się za spełniony, jeżeli przedsiębiorca powierzył prowadzenie ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 76a ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, lub przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w tym zakresie z innego państwa członkowskiego w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 994, 1641 i 2140). Wymóg, o którym mowa w art. 5 ust. 1 lit. a rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, w zakresie prowadzenia dokumentów księgowych uznaje się za spełniony, jeżeli przedsiębiorca powierzył prowadzenie ksiąg rachunkowych przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 76a ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, i oryginały dokumentacji przechowywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.           5. Dokumenty, o których mowa w ust. 4, na żądanie uprawnionych służb kontrolnych mogą być udostępniane również w formie elektronicznej.;
  4. art. 1 pkt 19 i art. 16 wchodzą w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia czyli 5 lutego 2022 r. – w pierwszym z tych przepisów chodzi o zakres dokumentów które należy załączyć w celu wydania świadectwa kierowców dla przewoźników wykorzystujących pojazdy od 2.5 t do 3.5 t. („busy”) natomiast drugi z przepisów stanowi że do 20 maja 2022 roku ustawę o transporcie drogowym będzie się stosować do przewoźników wykorzystujących „busy” wyłącznie w zakresie wydawania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, licencji wspólnotowej i wypisów z tej licencji oraz zgłaszania pojazdów, o których mowa w art. 7a ust. 7 pkt 7 tej ustawy. o które będzie można występować od 5 lutego do właściwego organu;
  5. art. 2 pkt 1–3, wchodzi w życie z dniem 2 lutego 2022 r. – dotyczy ustawy o czasie pracy kierowców, zakres: zmiana art. 2 pkt 7 czyli definicji podróży służbowej (tylko w krajowych przewozach), zmiana art. 21 i art. 21a ustawy, oraz dodanie art. 21b
  6. Dla porządku przytaczam brzmienie tych przepisów jakie będą obowiązywać od 2 lutego (prócz definicji podróży), czerwonym kolorem brzmienie do 2 lutego a zielonym od 2 lutego: „Art. 21. W przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin w danej dobie. W przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku.
    Art. 21a. Kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 775 § 3-5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.  Kierowcy wykonującemu krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 775 § 3–5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.”
    Art. 21b. 1. Kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
    2. Do kierowcy, o którym mowa w ust. 1, stosuje się w zakresie ustalania podstawy wymiaru:
    1) podatku dochodowego od osób fizycznych – przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju i przebywających czasowo za granicą, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm. 5);
    2) składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe – przepisy wydane na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.6) dotyczące pracowników
    zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców
  7. art. 2 pkt 5, wchodzi w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia czyli od 29 maja 2022 r. dot. ewidencji czasu pracy
  8. Dla porządku przytaczam brzmienie tego przepisu jakie będzie obowiązywać od 29 maja, czerwonym kolorem brzmienie do 29 maja a zielonym od 29 maja:  „Art. 25. 1. Pracodawca prowadzi ewidencję czasu pracy kierowców w formie:
    1) zapisów na wykresówkach;
    2) wydruków danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
    3) plików pobranych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
    4) innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności, lub
    5) rejestrów opracowanych na podstawie dokumentów, o których mowa w pkt 1-4.
    1a.  W stosunku do pracowników objętych zadaniowym czasem pracy oraz pracowników otrzymujących ryczałt za godziny nadliczbowe lub ryczałt za porę nocną, nie ewidencjonuje się godzin pracy.
    1b.  Pracodawcy, którzy prowadzą ewidencję w formie wskazanej w ust. 1, lub których dotyczy ust. 1a, zobowiązani są do prowadzenia indywidualnych kart ewidencji nieobecności pracownika w pracy z podziałem na rodzaj i wymiar.
    2.  Ewidencję czasu pracy, o której mowa w ust. 1, pracodawca:
    1) udostępnia kierowcy na jego wniosek;
    2) przechowuje przez okres 3 lat po zakończeniu okresu nią objętego.”     
  9.  Art. 25 1. Pracodawca prowadzi dla każdego kierowcy ewidencję czasu pracy do celów prawidłowego ustalenia
    jego wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą.
    2. Ewidencja czasu pracy obejmuje liczbę przepracowanych godzin oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy, liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej, liczbę godzin nadliczbowych, dni wolne od pracy z oznaczeniem tytułu ich udzielenia, liczbę godzin dyżuru oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest to dyżur pełniony w domu, rodzaj i wymiar zwolnień od pracy, rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy, wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy, z uwzględnieniem:
    1) zapisów na wykresówkach;
    2) wydruków danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
    3) plików pobranych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego;
    4) innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności, lub
    5) rejestrów opracowanych na podstawie dokumentów, o których mowa w pkt 1–3.
    3. W stosunku do pracowników objętych zadaniowym czasem pracy oraz pracowników otrzymujących ryczałt za godziny nadliczbowe lub ryczałt za porę nocną nie ewidencjonuje się godzin pracy.
    4. Pracodawcy, których dotyczy ust. 3, zobowiązani są do prowadzenia indywidualnych kart ewidencji nieobecności pracownika w pracy z podziałem na rodzaj i wymiar.
    5. Pracodawca prowadzi ewidencję czasu pracy w postaci papierowej lub elektronicznej.
    6. Ewidencję czasu pracy pracodawca:
    1) udostępnia kierowcy na jego wniosek;
    2) przechowuje przez okres 10 lat po zakończeniu okresu nią objętego.
  10. art. 1 pkt 32 w zakresie art. 82h ust. 1 pkt 21, wejdzie w życie po upływie 14 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu wykonawczego dotyczącego wspólnego wzoru służącego obliczeniu stopnia ryzyka przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie minimalnych warunków wykonania rozporządzeń (WE) nr 561/2006 i (UE) nr 165/2014 oraz dyrektywy 2002/15/WE w odniesieniu do przepisów socjalnych dotyczących działalności w transporcie drogowym oraz uchylającej dyrektywę Rady 88/599/EWG.